"Wijs verdichten." Dat is de insteek die Landelijke Gilden wil bepleiten voor de update van onze dorpen en woonkernen. En die update is nodig, want de dorpen van vandaag, beantwoorden niet meer aan de behoeften van deze tijd.
Zo hebben de huidige dorpen te veel automobiliteit, verbruiken ze te veel energie en nemen ze te veel van onze kostbare open ruimte in beslag. Woningen staan te ver uit elkaar en dat legt extra druk op de financiële middelen van de overheid.
Denk maar aan het aanleggen van leidingen, wegen en nutsvoorzieningen en het organiseren van het openbaar vervoer in dun bevolkte regio's.
Wat is dan de oplossing? Eén van de concepten die geopperd worden als mogelijke update voor het dorp, is verdichting. Verdichten, dat betekent: méér woningen binnen de contouren van ons dorp.
Stapelen, of het creëren van meerdere bouwlagen, is daar één voorbeeld van, maar verdichten betekent ook combineren, delen, hergebruiken en tijdelijk gebruiken. De dorpen moeten sterkere dorpskernen krijgen, met méér voorzieningen op wandelafstand en met meer bewoners.
Mooie voorbeelden? De uitbouw van een school of van een buurtpunt, het toevoegen van een multifunctioneel ontmoetingscentrum of coworkingruimte, het hergebruiken van een leegstaande site. Zo verdichten we het dorp en brengen we de leefbaarheid terug.
Is verdichten dan een vrijgeleide om in elk dorp het aantal woningen ongelimiteerd te laten toenemen? Bouwen we dan best zoveel mogelijk appartementen, gelet op de vergrijzing en het toenemend aantal alleenstaanden?
In sommige dorpen lijkt dit inderdaad de tendens, wat op zijn beurt dan weer leidt tot diverse actiecomités en protesten tegen al dat bouwgeweld. Landelijke Gilden voegt graag wat nuance aan dat debat toe. Verdichten mag, maar moet gepaard gaan met wijsheid. We weten immers nog te weinig over de impact van ruimtelijke verdichting op de woonkwaliteit.
Landelijke Gilden stelt dan ook dat dorpen wijs moeten verdichten, met aandacht voor voldoende privacy en het waarborgen van eigen persoonlijke ruimte, om zo het dichter bij elkaar wonen te compenseren.
Voldoende open ruimte en groen zijn vereist. Elk dorp is maatwerk. De context en de schaal van het dorp, bepalen mee wat er nog kan bijkomen of veranderen. Een goed plan van aanpak vraagt tijd, inspraak en medewerking van bewoners.
Landelijke Gilde voerde gesprekken met beleidsmakers en leerde dat een goede aanpak niet altijd makkelijk te vinden is. Goede voorbeelden zijn er, maar ze zijn schaars.
Om dorpen en gemeenten te helpen wijs te verdichten, vroeg Landelijke Gilden aan senior ruimtelijk planner Guy Vloebergh (Omgeving) een masterclass te geven over de mogelijkheden die er zijn binnen de huidige regelgeving. Zo wil Landelijke Gilden beleidsmakers en professionals op weg helpen om kwalitatief te verdichten.
Om ook de dorpsbewoner zelf te horen in dit hele verhaal, wordt ook een debatavond ingericht over de toekomst van dorpen. Wat zijn de uitdagingen, problemen en kansen?
Wat moet de overheid doen en wat kunnen verenigingen betekenen in dit verhaal? Welke handschoen kan je als dorpsbewoner zelf opnemen? Boeiende vragen waar ook elke geëngageerde dorpsbewoner een visie op heeft.'
De masterclass en debatavond worden zowel in Aalter als in Lummen geprogrammeerd op respectievelijk 11 en 30 maart. Alle info op landelijkegilden.be/dorpendebat.
